Prac-04(New)

ปฏิบัติการครั้งนี้มี ๒ ตอน ตอนแรกเป็นการทดลองและสรุปสิทธิของไดเรกทอรีแะแฟ้ม ตอนที่สองเป็นการสร้างและกำหนดให้ shell script ทำงาน

ตอนที่ ๑ สิทธิ w ของแฟ้มและไดเรกทอรี
--------------------------------
กำหนดให้ไดเรกทอรีปัจจุบันเป็น ~/886326 และมีสร้างไดเรกทอรีย่อย testdir และสร้างแฟ้ม  aa.txt  ในไดเรกทอรีใหม่ดังนี้

     $ mkdir  testdir 
     $ ls -ld testdir					# -d ดูรายละเอียดของไดเรกทอรีที่สร้างใหม่ 
     drwx------ 2 jira staff 4096 Jan 25 07:43 testdir	# ไม่ใช่รายละเอียดของแฟ้มในไดเรกทอรี

     $ echo "This is a test." > testdir/aa.txt		# สร้างแฟ้ม aa.txt โดยการ redirection จากคำสั่ง echo
     $ ls -l testdir					# ขอดูรายชื่อแฟ้มในไดเรกทอรี testdir
     -rw------- 1 jira staff 16 Jan 25 07:43 aa.txt	# มีแฟ้ม aa.txt เพียงแฟ้มเดียว
     $ cat testdir/aa.txt				# ขอดูข้อมูลในแฟ้ใ
     This is a test.

ตอนที่ ๑.๑ สิทธิ r (read) ของไดเรกทอรี - ตัวอย่าง
-------------------------------------------
     $ chmod 300 testdir				# ถอนสิทธิ read ออกจากไดเรกทอรี testdir
     $ ls -ld testdir					# และตรวจสอบยืนยัน
     d-wx------ 2 jira staff 4096 Jan 25 07:43 testdir

     $ cd testdir					# เปลี่ยนเข้าไปภายใน testdir
     $ ls 						# ขอดูรายชื่อแฟ้มในไดเรกทอรี
     ls: cannot open directory .: Permission denied	# ไม่สามารถ "เปิด" ไดเรกทอรีได้ .: (ระบบ) ปฏิเสธการใช้สิทธิ

     $ cat aa.txt					# แสดงข้อมูลในแฟ้ม aa.txt ที่แน่ใจว่ามีอยู่
     This is a test.
 
สรุป : หากไดเรกทอรีไม่มีสิทธิ read (r) 
        - เปลี่ยนเข้าไปยังไดเรกทอรีนั้นได้ 
       - แสดงรายชื่อแฟ้มในไดเรกทอรีไม่ได้
       - สามารถใช้แฟ้มในไดเรกทอรีได้ หากรู้ชื่อแฟ้ม


ตอนที่ ๑.๒ สิทธิ w (write) ของไดเรกทอรี
-----------------------------------
เปลี่ยนสิทธิการใช้งานไดเรกทอรี testdir กลับมาเป็น drwx------ เช่นเดิม และตรวจสอบว่าแฟ้ม aa.txt มีสิทธิการใช้งานเป็น -rw-------ก่อนทำการทดลองต่อไป

จงออกแบบการทดลองและสรุปผลของการทำงาน เมื่อทดลองถอนสิทธิ w (write) ออกจากไดเรกทอรี testdir โดยทำการทดลองดังนี้
     - เปลี่ยนการทำงานเข้าไปยังไดเรกทอรี testdir ด้วยคำสั่ง cd
     - การสร้างแฟ้มใหม่ bb.txt ด้วยคำสั่ง touch
     - การแก้ไขข้อมูลในแฟ้ม aa.txt ด้วยโปรแกรม editor เช่น vi
     - การเปลี่ยนชื่อแฟ้ม aa.txt เป็น bb.txt ด้วยคำสั่ง mv
     - การลบแฟ้ม aa.txt ด้วยคำสั่ง rm
 
ในกรณีที่ไม่สามารถดำเนินการได้ ข่าวสารแสดงความผิดพลาดที่ระบบแสดงเป็นอย่างไร? หมายความว่าอย่างไร? และจงสรุปผลตามตัวอย่างในหัวข้อ ๑.๑

ตอนที่ ๑.๓ สิทธิ x (execute) ของไดเรกทอรี
-------------------------------------
เปลี่ยนสิทธิการใช้งานไดเรกทอรี testdir กลับมาเป็น drwx------ เช่นเดิม และตรวจสอบว่าแฟ้ม aa.txt มีสิทธิการใช้งานเป็น -rw-------ก่อนทำการทดลองต่อไป

จงออกแบบการทดลองและสรุปผลของการทำงาน เมื่อทดลองถอนสิทธิ x (execute) ออกจากไดเรกทอรี testdir โดยทำการทดลองดังนี้
(ในกรณีที่ไม่สามารถเปลี่ยนเข้าไปยังไดเรกทอรี testdir ได้ ยังสามารถอ้างถึงแฟ้มในไดเรกทอรีได้ เช่นอ้างถึง bb.txt โดยใช้ชื่อเส้นทางเป็น testdir/bb.txt)
     - การเปลี่ยนไดเรกทอรีเข้าไปยัง testdir ด้วยคำสั่ง cd
     - การแสดงรายชื่อแฟ้มในไดเรกทอรี testdir ด้วยคำสั่ง ls และ ls -l
     - การสร้างแฟ้มใหม่ bb.txt ด้วยคำสั่ง touch
     - การขอดูข้อมูลในแฟ้ม aa.txt ด้วยคำสั่ง cat  testdir/aa
     - การเปลี่ยนชื่อแฟ้ม aa.txt เป็น bb.txt ด้วยคำสั่ง mv 
     - การลบแฟ้ม aa.txt ด้วยคำสั่ง rm

ในกรณีที่ไม่สามารถดำเนินการได้ ข่าวสารแสดงความผิดพลาดที่ระบบแสดงเป็นอย่างไร? เหมือนกันหรือต่างจากข่าวสารที่ได้ในตอนที่ ๑.๒อย่างไร? และจงสรุปผลตามตัวอย่างในหัวข้อ ๑.๑

ตอนที่ ๑.๔ สิทธิ w (write) ของไดเรกทอรี และแฟ้ม
-------------------------------------------
เปลี่ยนสิทธิการใช้งานไดเรกทอรี testdir เป็น dr-x------  และสิทธิการใช้งานแฟ้ม aa.txt  -r-------- เมื่อทำการลบแฟ้ม aa.txt จะมีผลลัพธ์อย่างไร? และจงสรุปความสัมพันธ์ระหว่างสิทธิ w ของไดเรกทอรีและแฟ้ม


                              ------------------------------------------------------------


ตอนที่  ๒ Shell script สำหรับปฏิบัติการครั้งที่ ๒
-----------------------------------------
การสร้างโครงสร้างไดเรกทอรีตามปฏิบัติการครั้งที่ ๒ สามารถทำให้เป็นอัตโนมัติได้ โดยการเขียน shell script ดังต่อไปนี้ (บรรทัดที่ขึ้นต้นด้วยเครื่องหมาย # เป็น comment ยกเว้นบรรทัดแรกคือ #!/bin/bash เป็นคำสั่งพิเศษ เพื่อกำหนดให้ script ทำงานในสิ่งแวดล้อมของ Bourne Again Shell)

แฟ้ม Script02: Bourne shell script
เขียนตามลำดับขั้นตอนของงานที่กำหนดไว้ในปฏิบัติการครั้งที่ ๒  
-----------------------------------------------
#!/bin/bash
# สร้างโครงสร้างไดเรกทอรีตามที่กำหนดในปฏิบัติการครั้งที่ ๒ (Prac02) 
# กำหนดให้ไดเรกทอรีปัจจุบันเป็น ~/886326 

# การเตรียมการ - สร้างแฟ้ม xx.txt โดยใช้คำสั่ง echo และเปลี่ยนทิศทาง output ไปยังแฟ้ม xx.txt
# > เป็นการเปลี่ยนแทนข้อมูลในแฟ้มที่กำหนด (ถ้ามี) ด้วย output ของ echo
# >> เป็นการนำ output ของ echo ไปต่อท้ายข้อมูลในแฟ้มที่กำหนด
echo 0123456789 >  xx.txt
echo 1234567890 >> xx.txt
echo 2345678901 >> xx.txt
echo 3456789012 >> xx.txt
echo 4567890123 >> xx.txt
echo 5678901234 >> xx.txt
echo 6789012345 >> xx.txt
echo 7890123456 >> xx.txt
echo 8901234567 >> xx.txt
echo 9012345678 >> xx.txt

# คัดลอก xx.txt ไว้อีกสามสำเนาคือ xy.txt, xz.txt และ yy.txt 
cp  xx.txt  xy.txt
cp  xx.txt  xz.txt
cp  xx.txt  yy.txt

# สร้างไดเรกทอรี H และ K
mkdir  H  K

# สร้างไดเรกทอรีย่อย 5 ไดเรกทอรีใต้ H ได้แก่ A, B, C, D และ E
mkdir  ./H/A  ./H/B  ./H/C  ./H/D  ./H/E

# สร้างไดเรกทอรีย่อย 2 ไดเรกทอรีใต้ K ได้แก่ F และ G
mkdir  ./K/F  ./K/G

# 1. คัดลอกแฟ้ม xx.txt ไปยังไดเรกทอรี A, C, D ซึ่งอยู่ในไดเรกทอรี H; F ซึ่งอยู่ในไดเรกทอรี K; และไดเรกทอรี H 
cp  xx.txt  ./H/A
cp  xx.txt  ./H/C
cp  xx.txt  ./H/D
cp  xx.txt  ./K/F
cp  xx.txt  ./H

# 2. คัดลอกแฟ้ม yy.txt ไปยังไดเรกทอรี B, C, E ซึ่งอยู่ในไดเรกทอรี H; G ซึ่งอยู่ในไดเรกทอรี K; และไดเรกทอรี K
cp  yy.txt  ./H/B
cp  yy.txt  ./H/C
cp  yy.txt  ./H/E
cp  yy.txt  ./K/G
cp  yy.txt  ./K

# 3. แฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี H (xx.txt) และแฟ่มที่อยู่ในไดเรกทอรี K (yy.txt) กำหนดให้เจ้าของและกลุ่มมีสิทธิ 
#    read และ write ผู้ใช้อื่นในระบบมีสิทธิเฉพาะ read หรือ (rw- rw- r--) = 664 (ฐานแปด)
chmod  664  ./H/xx.txt  ./K/yy.txt

# 4. แฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี A คือ xx.txt, แฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี B คือ yy.txt , แฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี C คือ xx.txt และ yy.txt,
#     แฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี D คือ xx.txt และแฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี E คือ yy.txt กำหนดให้เจ้าของมีสิทธิ read และ write 
#     กลุ่มมีสิทธิเฉพาะ read ผู้ใช้อื่นในระบบไม่มีสิทธิใดเลย หรือ (rw- r-- ---) = 640 (ฐานแปด)
chmod  640  ./H/A/xx.txt  ./H/B/yy.txt  ./H/C/*.txt  ./H/D/xx.txt  ./H/E/yy.txt

# 5. แฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี F คือ xx.txt และแฟ้มที่อยู่ในไดเรกทอรี G คือ yy.txt ให้เจ้าของมีสิทธิเฉพาะ read 
#     กลุ่มและผู้ใช้ไม่มีสิทธิใดเลย หรือ (r-- --- ---) = 400 (ฐานแปด)
chmod  400  ./K/F/xx.txt  ./K/G/yy.txt

เมื่อทำการศึกษาการทำงานจาก comment จนเข้าใจดีแล้ว จงพิมพ์ หรือ คัดลอกโปรแกรม lab02 เพื่อทดลองให้ทำงานดังต่อไปนี้

     $ Script02					# สั่งให้ script ทำงาน
     -bash: ./Script02: Permission denied	# ไม่มีสิทธิในการใช้งาน -- ไม่มีสิทธิ execute

ถึงแม้ว่าจะมีการกำหนด file creation mask (umask) ไว้เป็น 0077 ซึ่งจะมีผลทำให้แฟ้มที่สร้างใหม่ มีสิทธิในการใช้งานเป็น rwx --- --- แต่ระบบปฏิบัติการจะกำหนดสิทธิ execute ให้เฉพาะแฟ้มโปรแกรมที่เป็นภาษาเครื่อง (binary executable file) เช่นแฟ้มที่ได้จากการทำงานตัวแปลภาษา (compiler) เท่านั้น แฟ้มที่เป็น text file ธรรมดา ระบบจะกำหนดให้มีสิทธิเฉพาะ read/write เท่านั้น แฟ้ม shell script ที่สร้างขึ้นเป็น text file จึงมีสิทธิเฉพาะ read/write ก็เช่นเดียวกัน จึงไม่สามารถ execute ได้เพราะไม่มีสิทธิ จึงต้องใช้คำสั่ง chmod เปลี่ยนให้เจ้าของมีสิทธิ execute เช่น      

     $ chmod  700  Script02

แต่ก่อนที่จะทำการ Run เพื่อให้สร้างไดเรกทอรีและแฟ้มตามที่กำหนด หากมีแฟ้มและไดเรกทอรีเดิมต้องลบออกก่อน ดังนี้
(กำหนดให้ไดเรกทอรีปัจจุบันเป็น ~/886326)

     $ rm *.txt		# ลบแฟ้มทุกแฟ้มที่มีส่วนขยายเป็น txt 
     $ rm  -rf  H  G	# ลบแฟ้มทุกแฟ้มในไดเรกทอรี H และ G และไดเรกทอรีทั้งสองด้วยโดยวิธี recursive 
			# ในกรณีที่มีแฟ้ม read only (หรือ write protected) ให้ลบโดยไม่ต้องถามผู้ใช้ (force)

เมื่อลบเรียบร้อยแล้ว จึงให้ Script02 ทำงาน โดยเรียกชื่อแฟ้มดังนี้

     $ Script02

Script นี้จะทำการสร้างไดเรกทอรี, แฟ้ม และกำหนดสิทธิของแฟ้มตามที่กำหนดไว้ในปฏิบัติการครั้งที่ ๒

ปฏิบัติการ
-------
เมื่อศึกษาทดลองจนเข้าใจดีแล้ว จงเขียน shell script ชื่อ Script03 ซึ่งเมื่อให้ทำงานจะทำการลบแฟ้มและไดเรกทอรีที่สร้างขึ้นจาก Script02 ทีละขั้นตอน โดยการเปลี่ยนสิทธิ ลบแฟ้ม ลบไดเรกทอรี ทีละระดับ จากล่างขึ้นบน หรือเป็นการทำงานย้อนกลับของ Script02 เพื่อฝึกประสบการณ์และความชำนาญ --- ไม่อนุญาตให้ใช้การลบแบบ recursive ---

คำแนะนำ: ดำเนินการโดยป้อนคำสั่งให้กับเชลล์ทีละคำสั่ง บันทึกคำสั่งที่ทำงานถูกต้องไว้ และนำมารวมกันเป็น shell script หากไม่สันทัดภาษาอังกฤษ ยังไม่ต้องเขียน comment ก็ได้ แต่ยังอยากสนับสนุนให้ลองพยายามดู ผิดบ้างไม่เป็นไร เพราะเป็นการเขียนเอง อ่านเอง ถ้าตัวเองอ่านแล้วเข้าใจได้ ถือเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี ค่อยคิดค่อยปรับปรุงไป วันหน้าต้องทำได้ดีแน่นอน